Historie HVS en de loge’s
Haarlemsche Vrijmetselaarsstichting is gevestigd in een gemeentemonument wat in 1875 als Logegebouw werd gebouwd naar ontwerp van Haarlemse stadsarchitect en vrijmetselaar J.E. van den Arend. Hij ontwierp ook die ook het naastgelegen rijksmonumentenensemble Ripperdapark, Stedelijk Gymnasium Haarlem (1863), de Hogere Burger School (1864) en het hoofdgebouw van het voormalige Sint Elisabethgasthuis (1871-’73).
Het gebouw is in gebruik genomen in 1876 en flink uitgebreid, door explosieve groei van de vrijmetselaars, in 1923.
Door die explosieve groei werd de vrijmetselaarsloge Vicit Vim Virtus, opgericht in 1788 afgesplitst en er ontstonden in 1926 nog 2 andere loge’s. Kennemerland en Ad Lucem et Pacem. Alle drie loges zijn tot op heden actief en vormen gedrieën de Haarlemsche Vrijmetselaarsstichting. Afgekort HVS.
Het gebouw is in de Tweede Wereldoorlog door de bezetter in beslag genomen. Alles wat er in aan vrijmetselarij deed denken werd voor de deur in aanwezigheid van de pers voor de deur verbrand. Vrijmetselaren behoorden volgens Hitler tot de drie grootste volksvijanden, met joden en zigeuners. De vervolging van de leden van de loges is een lang onbekend gebleven verhaal. Na de tweede wereldoorlog kwamen de loge’s weer bijeen en zetten hun arbeid weer voort.